Przedpełski Józef Antoni

– urodził się 24 stycznia 1884 roku w majątku ziemskim Kocina (pow. łaski, woj. łódzkie) z małżonków Macieja i Marii z Polskich. Jego rodzice byli rolnikami. Miał czworo rodzeństwa: braci Czesława i Zygmunta oraz siostry Marię i Eugenię. Młody Józef ukończył w r. 1902 gimnazjum realne w Łowiczu, potem przez rok kształcił się w Instytucie Politechnicznym w Warszawie; aresztowany na nielegalnym zebraniu studentów polskich był więziony w Cytadeli Warszawskiej. Zwolniony z „wilczym biletem” wyjechał do Austrii, gdzie w latach 1903-08 pobierał naukę w Wyższej Szkole Górniczej w Leoben uzyskując dyplom inżyniera. W czasie studiów, w 1906 roku sprawował funkcję przewodniczącego Czytelni Polskiej Akademików Górniczych i w tymże samym roku uczestniczył także w tej roli w I Zjeździe Polskich Górników w Krakowie (jego referat o działalności Czytelni Polskiej w Leoben został zamieszczony w „Pamiętniku I Zjazdu…”). Pracę zawodową Przedpełski rozpoczął w roku 1908 w przedsiębiorstwie naftowym Bielski i Łukaszewski w Borysławiu, następnie w latach 1909-15 był dyrektorem Przedsiębiorstwa Wiertniczo-Górniczego M. Łempicki S. A. w Sosnowcu. W okresie 1915-24 przewodniczył radzie zarządzającej tej firmy, a jednocześnie wraz ze Stanisławem Knothe prowadził eksploatację drobnych kopalń węgla kamiennego w Zagłębiu Dąbrowskim. Ochotniczo brał udział w wojnie polsko-radzieckiej w 1920 r. 

W latach 1924-39 Przedpełski pracował w Towarzystwie Górniczo-Przemysłowym „Saturn” S.A. w Czeladzi, początkowo jako dyrektor handlowy kopalni „Saturn”, od r. 1925 w randze jej naczelnego dyrektora, natomiast cztery lata później został naczelnym dyrektorem Towarzystwa „Saturn” i członkiem Zarządu tej Spółki. Był członkiem wielu przemysłowych organizacji: Komitetu Prezydialnego Unii Polskiego Przemysłu Górniczo-Hutniczego w Katowicach i jednym z jej prezesów, Prezydium Centralnego Związku Przemysłu Polskiego i wiceprezesem Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu. Jako naczelny dyrektor Towarzystwa „Saturn” zmodernizował należące do tego przedsiębiorstwa kopalnie węgla, zbudował cementownię i rozbudował elektrownię przy kopalni „Jowisz”. Zorganizował też produkcję galanterii drzewnej na eksport do Anglii, wykorzystując w tym celu zasoby lasów „Saturna” w Kamienicy koło Limanowej. Również z inicjatywy Józefa Przedpełskiego cztery zagłębiowskie przedsiębiorstwa węglowe założyły punkt przeładunkowy w Tczewie, przez który w latach 1926-28 wyeksportowano znaczne ilości węgla. Za jego przyczyną wykupiono zatopioną kopalnię „Alma” w Łagiszy i uruchomiono ją jako kopalnię „Mars”. Dla dzieci robotników „Saturna” stworzył w 1937 r. stałe kolonie letnie w Kamienicy nad Dunajcem, ponadto zakładał ogrody jordanowskie i przedszkola. Pod Szczawnicą urządził robotniczy dom wypoczynkowy. Przeciwstawiał się jednak lewicowemu zawodowemu ruchowi robotniczemu, popierając założoną przez Józefa Rażniewskiego prawicową organizację „Praca Polska”. W r. 1937 przeprowadził wykupienie od banku holenderskiego 84% akcji Śląskich Zakładów Elektrycznych w Chorzowie przez polskie konsorcjum i od tego czasu do r. 1939 był prezesem rady nadzorczej tego przedsiębiorstwa. 

Od roku 1920 Przedpełski opiekował się harcerstwem Zagłębia Dąbrowskiego, któremu w 1921 r. ofiarował odziedziczoną po ojcu część majątku Łękawa pow. Piotrków Trybunalski (dwór z parkiem i ogrodem warzywno-owocowym). Dzięki tej darowiźnie w Zagłębiu Dąbrowskim zostały utworzone Okręg i Chorągiew Zagłębiowska ZHP.

W czasie okupacji niemieckiej Przedpełski wraz z S. Knothem, zajmował się eksploatacją małej kopalni węgla brunatnego „Barbara” koło Opatowa. Jednocześnie uczestniczył w pracach konspiracyjnej grupy inżynierów górniczych przygotowującej plany powojennej organizacji przemysłu węglowego. W końcu stycznia 1945 przyjechał do Sosnowca jako członek grupy operacyjnej zajmującej się uruchamianiem przemysłu w Zagłębiu Dąbrowskim. Od lutego 1945 do 30 VI 1947 zajmował się odbudową przemysłu cementowego jako zastępca naczelnego dyrektora Zjednoczenia Fabryk Cementu z siedzibą w Sosnowcu. Dnia 1 VII 1947 został przeniesiony do Rady Techniczno-Gospodarczej przy Centralnym Zarządzie Przemysłu Węglowego, gdzie zajmował się sprawami węgla brunatnego, m. in. prowadził rokowania dotyczące eksportu węgla z kopalni „Turów” do radzieckiej strefy okupacyjnej Niemiec. W latach 1950-55 był głównym projektantem kolejno: w Centralnym Biurze Projektów Przemysłu Węglowego w Świętochłowicach, w Biurze Projektów Górniczych w Katowicach i w Biurze Projektów Zakładów Przeróbki Mechanicznej Węgla w Katowicach. Od 1 X 1955 do śmierci pracował jako główny projektant w katowickiej ekspozyturze Dolnośląskiego Biura Projektów Górniczych. Jednocześnie od r. 1945 pracował społecznie w Polskim Związku Zachodnim jako przewodniczący Oddziału w Sosnowcu i przewodniczący Komisji Polskości Ziem Odzyskanych przy Zarządzie Okręgu w Katowicach. Od r. 1956 był również członkiem Komitetu Elektryfikacji Polski przy Prezydium PAN. Biegle władał w mowie i piśmie językiem rosyjskim i niemieckim. Posiadał tytuł dyrektora górniczego I stopnia.

 Józef Przedpełski opublikował broszurę pt. Eksport węgla wobec spadku waluty w Anglii (1931) oraz kilka artykułów w czasopismach fachowych (Przegląd Górniczo-Hutniczy, Węgiel, Gospodarka Węglem, Gospodarka Górnictwa). Był też współautorem pracy zbiorowej pt Węgiel brunatny w zachodniej Polsce (Katowice 1949). Zmarł 15 II 1960 r. w Sosnowcu i w tym mieście został pochowany. Był odznaczony dwukrotnie Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1935,1959), dwukrotnie Złotym Krzyżem Zasługi (1937,1946) i Złotym Krzyżem Harcerskim (1947).

 Józef Przedpełski był dwukrotnie żonaty. Najpierw ożenił się z Marią z Mikulskich. Po jej śmierci poślubił wdowę po bracie Zygmuncie – Helenę z Sokołowskich. Z pierwszego małżeństwa miał dwóch synów: Stanisława, który brał udział w bitwach pod Tobrukiem i Monte Cassino, zmarłego w szpitalu wojskowym w Rzymie w 1946 r. i Jana zmarłego w r. 1971 w Maroku.

 

 

 

Skip to content