Herman Ryszard

– Urodził się 4 października 1876 r. w Łodzi. Był synem Edwarda i Wiktorii z Martynowskich. Początkowo mieszkał z rodzicami w Łodzi i tu uczęszczał do 4-klasowej Szkoły Miejskiej, zwanej Aleksandryjską. Niedługo potem rodzina Hermanów przeprowadziła się do powiatu grójeckiego do osady Błędów. Od 1892 r. młody Ryszard pracował w Sądzie Gminnym w Błędowie, najpierw w charakterze podsekretarza Sądu, a od roku 1896 przez dwa lata – sekretarza. W 1898 r. Herman rozpoczął pracę jako pracownik kancelaryjny przy Zjeździe Sędziów Pokoju I Okręgu w Warszawie, a rok później pełnił funkcję sekretarza Sądu w Sądzie Pokoju w Grójcu.

W latach 1900-1901 był tłumaczem przy Zjeździe Sędziów Pokoju w Warszawie. W tym czasie uzyskał świadectwo dojrzałości w 6 warszawskim gimnazjum. Zamierzeniem Ryszarda Hermana było podjęcie studiów prawniczych na Uniwersytecie Warszawskim, lecz z powodu braku wystarczających środków finansowych, musiał z tego zamiaru zrezygnować.
W 1901 r. został mianowany sekretarzem Sądu Gminnego w Wilanowie, następnie przeniesiony na takie samo stanowisko pracy do Sądu Gminnego w Stanisławowie, później zaś do Sądu Gminnego w Latowiczu w powiecie nowomińskim. W 1906 r. Herman przeszedł na służbę państwową do Zjazdu Sędziów Pokoju, pełniąc obowiązki podsekretarza Zjazdu. W roku następnym pracował jako sekretarz Sądu Pokoju 32, a następnie 20 rewiru miasta Warszawy. W 1909 r. otrzymał nominację na sekretarza Sądu Gminnego w Czeladzi. 6 lat później, w sierpniu 1915 r. rada gminna m. Czeladzi powołała Hermana na przewodniczącego Sądu Obywatelskiego w mieście. Po wkroczeniu wojsk niemieckich do miasta – 2 sierpnia 1914r. – został przez władze niemieckie zatwierdzony jako członek Komitetu Obywatelskiego, stanowiącego radę gminy Czeladź. Głównym zadaniem Komitetu było zapewnienie mieszkańcom bezpieczeństwa i żywności.
W 1916 r. został mianowany sędzią pokoju w Łazach., a od 1917 r. pracował jako sędzia pokoju w Czeladzi. W 1921 r. przeniósł się do Sądu Pokoju III Okręgu w Sosnowcu. Od 1929 r. pełnił funkcję kierownika Sądu Grodzkiego w Czeladzi i aż do wybuchu wojny we wrześniu 1939 r. pozostawał na tym stanowisku.
Dnia 1023 kwietnia 1910 r. w Warszawie Ryszard Herman zawarł związek małżeński z młodszą o prawie 13 lat Janiną Marią Zapolską – Downar. Małżeństwo nie doczekało się potomstwa. Podczas wysiedlenia mieszkańców stolicy w 1944 r., żona Hermana prawdopodobnie zginęła. W okresie międzywojennym Ryszard Herman pełnił wiele istotnych funkcji w pracy społecznej i politycznej, tak w Czeladzi, jak i powiecie będzińskim.
Był przewodniczącym Komitetu Plebiscytowego w sprawie Śląska, długoletnim członkiem Wydziału Powiatowego Sejmiku Będzińskiego (1919-1927), członkiem Zarządu Urzędu Pośrednictwa Pracy, Powiatowej Komisji Zdrowia Publicznego i Opieki Społecznej, Powiatowej Komisji Higieniczno- Lekarskiej Opieki nad Dzieckiem, Powiatowej Komisji Rolno-Weterynaryjnej, Powiatowej Komisji Oświaty Pozaszkolnej, jednym z trzech zastępców członków Zarządu Powiatowej Kasy Oszczędności w Będzinie. Sprawował stanowisko przewodniczącego Głównego Komitetu Wyborczego, powołanego do kierowania przeprowadzeniem wyborów do rady miejskiej, na podstawie dekretu Naczelnika Państwa z 13 grudnia 1918 r. o wyborach do rad miejskich na terenie b. Królestwa Kongresowego. Radny m.Czeladzi – wybrany w pierwszych wyborach w wolnej Polsce w dniu 9 marca 1919 r. z ramienia grupy mieszczańskiej.
Po śmierci burmistrza W.Mrówczyńskiego, w okresie od 24 marca 1920 do 6 maja 1920 roku, Herman pełnił obowiązki burmistrza miasta, a następnie został wybrany przez rajców burmistrzem. Choć dobrowolnie mandat złożył 18 września 1920 r. ( ze względu na brak zgody na piastowanie godności burmistrza ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości, któremu podlegał jako sędzia pokoju), to formalnie na stanowisku pozostawał do 3 grudnia tegoż roku.
Jako burmistrz przewodniczył nowo utworzonej Komisji Gospodarczej Rady Miejskiej, której pierwsze posiedzenie odbyło się 4 listopada 1920 r., a do zadań której należały m.in. sprawy rozbudowy miasta, regulacji Brynicy, zaopatrzenia mieszkańców w wodę, zaprowadzenia na terytorium miasta światła i energii elektrycznej, komasacji gruntów. Magistrat miasta powołując te Komisję, uznał za konieczne stały kontakt i współdziałanie z zarządami kopalń ,,Saturn’’ oraz ,,Czeladź’’ z uwagi na cały szereg wspólnych interesów, głównie dotyczących kwestii braku wody w Czeladzi. Toteż oprócz Zarządu miasta członkami Komisji Gospodarczej zostali także przedstawiciele kopalń funkcjonujących w Czeladzi.
Ryszard Herman jako burmistrz był również prezesem Komisji Straży Bezpieczeństwa nad granicą śląską, powołaną 23 lipca 1920 r. w rezultacie konferencji władz wojskowych, sądowych i komunalnych, odbytej w Starostwie w Będzinie. Zasadniczym działaniem Straży Bezpieczeństwa była współpraca ze strażą graniczną.
Na posiedzeniu rady miejskiej w dniu 31 października 1921 r. radny Stefan Trząski przedstawił wniosek o nadanie Hermanowi honorowego obywatelstwa m.Czeladzi. Sprawa ponownie wróciła pod obrady 14 grudnia 1921 r. Z inicjatywy radnych grupy mieszczańskiej wysunięty został kolejny wniosek dotyczący obdarzenia tytułem honorowego obywatela m.Czeladzi za energiczną i uczciwą pracę dla rozwoju i dobrobytu miasta, ks. B.Pieńkowskiego oraz R.Hermana. Wniosek ostatecznie upadł, nie uzyskawszy odpowiedniej ilości głosów.
To jednak nie dość działalności Ryszarda Hermana na polu społecznym. Pracował także jako członek Komisji Likwidacyjnej Rady Miejscowej Opiekuńczej 1921 r. i przewodniczący Sekcji Opieki Społecznej 1921-1924. Zrezygnował jednakże z funkcji przewodniczącego Sekcji, na skutek artykułu prasowego, który ukazał się w 291 numerze gazety Iskra ( z dn. 29 grudnia 1923 r.), w którym wytknięto Hermanowi nieetyczną działalność i chęć zysku oraz wykorzystywanie współpracy z radą miejską dla własnego interesu. W prasie pojawił się także zarzut, jakoby wybór J. Nobisa na stanowisko burmistrza został dokonany wskutek wpływów i agitacji sędziego Hermana, który w restauracji fundował posiłki dla radnych, zachwalając przy tym kandydaturę Józefa Nobisa.
Pozostał członkiem Miejscowej Komisji Opieki Społecznej, lecz tylko na kilka miesięcy. Pełnił ponadto funkcję przewodniczącego Komisji Robót Publicznych 1923-1927. Działał jako członek Zarządu Ochotniczej Straży Pożarnej w Czeladzi (1937) oraz prezes Oddziału Związku Straży Pożarnych R.P. powiatu będzińskiego.
Ponownie został wybrany radnym m.Czeladzi – 27 maja 1934 r. Pismem z 6 lipca 1934 r. zrzekł się jednak mandatu radnego ze względów służbowych.
Wybuch wojny zastał Hermana w Czeladzi. Prawie dwa lata mieszkał jeszcze w mieście, prowadząc działalność gospodarczo-rolną. Zmuszony przez okupanta, wyjechał do Sulejówka – 22 października 1941 r., gdzie przebywał do 27 lutego 1945 r. Schronił się u kolegi (sędziego okręgowego w Katowicach) Edwarda Maćkowa. Utrzymywał się z pracy w gospodarstwie rolnym.
W dniu 28 lutego 1945 r. Herman powrócił do Czeladzi i zgłosił się do pracy w charakterze kierownika Sądu Grodzkiego w mieście. Wskutek zburzenia przez Niemców gmachu Sądu w Czeladzi i tym samym chwilowej niemożności uruchomienia pracy instytucji, pismem z dnia 23 marca prezes Sądu Okręgowego w Sosnowcu sędzia Jan Kański przydzielił sędziego Hermana do pełnienia czynności służbowych w Sądzie Grodzkim w Będzinie, powierzając mu także kierownictwo tego Sądu. Faktycznie jednak, z polecenia prezesa Sądu Ryszard Herman przystąpił do pracy już dnia 1 marca. 30 dni później przejął formalnie kierownictwo Sądu Grodzkiego w Będzinie. Dnia 24 kwietnia 1945 r. zgłosił się sędzia Cichocki, który reskryptem Ministerstwa Sprawiedliwości został nowym kierownikiem będzińskiego Sądu. Z tą chwilą Herman rozpoczął pełnienie tylko czynności sędziego grodzkiego w Sądzie w Będzinie, zajmując się także sprawami dotyczącymi Sądu Grodzkiego w Czeladzi. Niedługo potem objął stanowisko kierownika czeladzkiego Sądu Grodzkiego.
Cieszył się szacunkiem mieszkańców Czeladzi. Miał wielu znajomych i przyjaciół. Po wojnie zamieszkał u państwa Jana (byłego burmistrza miasta) i Władysławy Miodyńskich w ich domu przy ul. Bytomskiej 30, na pierwszym piętrze. Sędzia był traktowany jak członek rodziny, często brał udział w rozmowach rodzinnych. Ryszard Herman przez długie lata opiekował się i utrzymywał swoją starszą siostrę, Julię – ewangelicką zakonnicę. Herman zmarł po długiej i ciężkiej chorobie serca w dniu 25 grudnia 1946 r. w Czeladzi. Na łożu śmierci zmienił wyznanie ewangelickie na wiarę katolicką. Został pochowany 29 grudnia na czeladzkim cmentarzu parafialnym. Zmarły sędzia nie zostawił po sobie oszczędności, dlatego koszty pogrzebu poniósł Związek Zawodowy Pracowników Sądowych.

 

Skip to content